Programma Sociaal en vitaal

Algemeen
Een programma is per definitie een vernieuwend, op ontwikkeling gericht en complex proces. Jaarlijkse verantwoordingscijfers die iets zeggen over de voortgang van het programma zijn zeldzaam. De kennis over complexe systemen leert ons dat juist een wat andere monitoring, met aandacht voor kwalitatieve informatie  kansen biedt. Meten gaat dan minder om het resultaat (de presentatie van de cijfers), maar meer om het proces (samen een complexe werkelijkheid leren begrijpen). Wij hebben dit vertaald naar de volgende verantwoordingsinformatie.

Strategische doel 1: In 2026 hebben we een beter werkend ecosysteem waardoor onze kwetsbare inwoners zich beter redden met minder hulp van de overheid en mentaal weerbaarder en veerkrachtiger zijn

Trends
De cijfers in onderstaande linkerfiguur geven per half jaar - weliswaar met een vertraging van een jaar - weer hoe groot het percentage jongeren is dat jeugdhulp gebruikt. In de eerste helft van 2022 was dit 12,5%.  
Het is onze ambitie om in 2026 een dalende trend in gang gezet te hebben.

In de rechterfiguur kunt u het percentage aflezen dat is samengesteld uit meerdere vragen die betrekking hebben op hoe krachtig kinderen en jongeren zich zelf vinden om met problemen om te gaan. De rode lijn geeft de cijfers voor de jeugd weer, de blauwe lijn de cijfers voor de kinderen. Dit cijfer wordt gedurende de programmaperiode eens per 2 jaar gemeten.
Het is onze ambitie om de dalende trend omgezet te hebben in een nieuwe, stijgende trend.

Figuur 1: Jongeren met jeugdhulp            Figuur 2: SDQ score kinderen en jeugd

Voor volwassenen ziet het beeld voor het thema mentale weerbaarheid er als volgt uit. Dit cijfer, dat tijdens deze programmaperiode alleen in 2024 nogmaals gemeten wordt, hebben we vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.

Figuur 3: Veerkracht volwassenen en ervaren regie

Eind maart 2023 verscheen de, vanwege corona extra uitgevoerde, Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) 2022. Deze monitor geeft alleen inzicht in een cijfer voor heel Twente. De belangrijkste conclusies hieruit zijn:

• Bijna de helft van de jongvolwassenen geeft aan psychische klachten te ervaren (47%). Zij voelden zich in de 4 weken voor het onderzoek bijvoorbeeld somber of zaten erg in de put. Vaak gaat het om lichte klachten (27%). Het percentage jongvolwassenen met psychische klachten ligt in Twente net iets lager dan gemiddeld in Nederland (53%).
• Jongvolwassenen geven aan zich (heel) vaak gestrest te voelen (44%). Dit is iets lager dan gemiddeld in Nederland (48%). Jongvolwassenen zijn het vaakst gestrest door: studie of school, een combinatie van alles wat moet en eisen die jongvolwassenen aan zichzelf stellen.

Omdat dit een extra onderzoek betreft en nog niet duidelijk is of dit onderzoek herhaald gaat worden, hebben we deze informatie vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.

Wat betreft eenzaamheid is onze uitgangspositie te vinden in figuur 4. Voor volwassenen is de trend te zien voor matig en voor ernstig eenzaam.Dit cijfer, dat tijdens deze programmaperiode alleen in 2024 nogmaals gemeten wordt, hebben we vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.
Voor onze jeugd is in 2021 voor het eerst gemeten of ze zich vaak tot altijd eenzaam hebben gevoeld de afgelopen maanden. Dit cijfer wordt gedurende de programmaperiode eens per 2 jaar gemeten.
Het is onze ambitie om een dalende trend in gang te zetten.

figuur 4: % eenzaamheid volwassenen en jeugd

In de extra uitgevoerde Corona Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen (16 t/m 25 jaar) 2022is ten aanzien van het Twentse cijfer voor eenzaamheid de belangrijkste conclusie:

• Zes op de tien jongvolwassenen voelt zich eenzaam (60%), wat vergelijkbaar is met het Nederlands gemiddelde. Een kwart voelt zich sterk eenzaam (25%). Eenzaamheid komt het meest voor bij praktisch opgeleide jongvolwassenen en vrouwen.

Omdat dit een extra onderzoek betreft hebben we deze informatie vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.

Operationele cijfers
Om inzicht te geven in de aantallen mensen die we bereiken geven we onderstaande resultaten weer.

1] betreft de voorzieningen Mens door mens, persoonlijke coach, bemoeizorg  en schoolmaatschappelijk werk
2] betref deelnemers aan de ontmoetingsdagen van KomErbij, Never2beAlone, wijkkamers

Rijkere verantwoording
Zelfregiecentrum Mensdoormens
Mensdoormens heeft in 2022 hulp geboden aan ruim 200 mensen: door huisbezoeken, op hun vaste locatie, aan vaste bezoekers en soms ook aan eenmalige bezoekers. Hieronder geven we het verhaal weer van een van de deelnemers.

Personoonlijke coach Avedan
Via Avedan kunnen onze inwoners gesteund worden in het vergroten van hun sociale netwerk en zelfredzaamheid via de inzet van een geschoolde vrijwillige persoonlijke coach. Deelnemers aan het personal coaching traject geven aan dat hun eigen kracht en het sociaal netwerk inderdaad is vergroot en dat herstel van vertrouwen en balans heeft plaatsgevonden.

• Hun eigen waardering van de kwaliteit van hun leven gaat gemiddeld van een 3,9 naar een 8 ;
• Deelnemers zetten stappen die ze anders niet hadden gedurfd;
• Deelnemers weten beter wat ze wel en niet kunnen doen;
• En ze nemen vaker deel aan activiteiten/afspraken buiten de deur .

Bij de meeste deelnemers wordt aansluitend geen indicatie afgegeven.

Gerealiseerde bijvangst 2022:

Strategisch doel 2: Onze inwoners zijn zich bewuster van de noodzaak om gezond en vitaal te leven

De figuren 5 en 6 geven inzicht in onze uitgangspositie voor het doel om onze volwassen inwoners bewuster te maken van de noodzaak om gezond en vitaal te leven en daar ook naar te handelen. In tabel 5 zijn de BRAVO-elementen (Bewegen - Roken - Alcohol - Voeding - Ontspanning) van preventie weer gegeven. Tabel 6 geeft inzicht in de gezonde eetgewoonten van onze inwoners en het percentage inwoners met een gezond gewicht. Hieruit is af te leiden dat er nog veel te winnen valt in de motivatie bij onze inwoners om hun leefstijl aan te passen, bijvoorbeeld door te stoppen met roken of minder alcohol te drinken. Deze cijfers, die tijdens deze programmaperiode alleen in 2024 nogmaals gemeten worden, hebben we vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.

Trends
     

Figuur 5: BRAVO-elementen volwassenen      Figuur 6: gezonde eetgewoonten en BMI volwassenen

Figuur 7 laat zien hoe welk percentage van onze volwassen inwoners voldoet aan de beweegrichtlijn en welk percentage van onze kinderen voldoet aan de beweegnorm. Bij onze volwassenen is er helaas een dalende trend waarneembaar. Voor onze kinderen is dit in 2021 voor het eerst uitgevraagd. Deze cijfers, die voor de volwassenen tijdens deze programmaperiode alleen in 2024 nogmaals gemeten wordt en waarvan we voor de kinderen niet weten of dit een standaard vraag wordt, hebben we vooral opgenomen om een beeld te schetsen van de opgave.
In figuur 8 laten we zien hoe onze kinderen omgaan met gezond eten en drinken. Dit laat best al een mooie uitgangspositie zien. Zo zien we bv dat in 2021 70% van de kinderen 6 dagen of meer per week fruit at, waar dat in 2017 nog 56% was. Dit cijfer wordt gedurende de programmaperiode eens per 2 jaar gemeten.
Het is onze ambitie om een stijgende trend in gang te zetten.

Figuur 7: Beweegnorm volwassenen en kinderen      Figuur 8: Gezond eten en drinken kinderen   

Operationele cijfers
Om inzicht te geven in de aantallen mensen die we bereiken geven we inzicht in onderstaande resultaten.

1] betreft o.a. de leefstijlmakelaar, Klup Gezond, Game eet en match en Fief worden en fief blijven

Rijkere verantwoording
Vanuit de preventieagenda hebben we het mede mogelijk gemaakt dat er voor onze inwoners met een verstandelijke beperking speciale aandacht is voor gezond en vitaal leven.
Hiertoe is De Klup het project "Klup Gezond" gestart. Via deze link kunt u doorklikken naar het krantenartikel in het Almeloos weekblad van 7 maart jl.

Strategisch doel 3: Onze 0-23 jarigen krijgen de ruimte hun eigen talenten beter te ontwikkelen

Trends
Samen met de lokale coalitie voor de rijke schooldag gaan we de monitoring van deze inzet nog vorm geven. Scholen in het basisonderwijs nemen jaarlijks vragenlijsten af onder hun leerlingen om het welzijn in beeld te brengen. Aan deze vragenlijsten willen we ook vragen over het aanbod vanuit de Rijke schooldag gaan toevoegen. Zo gauw hierover informatie beschikbaar komt voegen we dat toe aan deze set met verantwoordingsgegevens. Dat cijfer kunnen we daarna jaarlijks laten zien.
Naast dit inzicht op de effecten van het rijkere schooldag aanbod op het welbevinden en/of de sociaal emotionele ontwikkeling van de kinderen beoogt de Rijke schooldag ook te leiden tot een beter passend schooladvies. Tabel 9 laat het schooladvies zien van de deelnemende scholen ten opzichte van het schooladvies van de overige scholen in Almelo. Dit cijfer komt gedurende de programmaperiode jaarlijks beschikbaar.
Het is onze ambitie om de verschillen in schooladviezen tussen de deelnemende scholen en de overige scholen in Almelo te verkleinen.

Figuur 9: adviezen deelnemende scholen aan Rijke Schooldag versus de overige scholen in Almelo

Operationele cijfers
Om inzicht te geven in de aantallen mensen die we bereiken geven we inzicht in onderstaande resultaten. Op de deelnemende scholen zitten in totaal 1117 leerlingen.
Het is onze ambitie om minimaal 90% van de leerlingen van de deelnemende scholen te bereiken via de Rijke schooldag.

Rijkere verantwoording
Het volgende Filmpje geeft goed weer wat  de naschoolse activiteiten op de basisscholen van de kindcentra in de vier aandachtswijken van Almelo inhouden. Er wordt een duurzaam basisprogramma in schoolverenigingsvorm aangeboden, waarbij talentontwikkeling en actief bezig zijn hoog in het vaandel staan.